Kartuska to stara ulica, choć nie leży w dawnym głównym centrum. Jednakże w drugiej połowie XIX w. powstaje w okolicach dworca w Chyloni drugie centrum tak zwana Chylońska Piła. Tak więc ulica Chylońska łączyła Piłę z głównym centrum na drugim końcu Chyloni, a Kartuska biegła w kierunku Demptowa. Jej znaczenie długo nie było zbyt wielkie, gdyż po obu jej stronach wiele było chat i pól. Z bardziej charakterystycznych zabudowań odznaczała się wytwórnia octu, koncentratu i kiszonek oraz warsztat kołodzieja Sprechtki. Dopiero rozbudowa Chyloni, Pustek Cisowskich i Demptowa, a szczególnie budowa sieci trolejbusowej w dużej mierze podniosły znaczenie ulicy. Dzisiaj przy Kartuskiej stoi kościół św.św. Jana Chrzciciela i Brata Alberta, Dom Towarowy “Chylonia”.
Ulica Kartuska rozpoczyna się dzisiaj jako przedłużenie Placu Dworcowego i biegnie prostopadle do Chylońskiej i Morskiej. Do Chyloni należy aż do miejsca, gdzie wpada do niej Swarzewska. Następnie skręca w prawo i rozwidla się na dwie części: prawa część pod nazwą ulicy Jaskółczej (nie istniała przed II w. św. lub miała inną nazwę) biegnie w kierunku Pustek Cisowskich, lewa zaś dalej nosi nazwę Kartuskiej, by wkrótce znowu się rozwidlić na Demptowską (lewa) i Kartuską (prawa), a potem raz kolejny: na Skarbka (lewa) i Kartuską (prawa).
W czasie II wojny światowej Kartuska nosiła nazwę Karthäuser Strasse, a na planie z połowy lat 50 tych pisownia jej brzmi, tak jak jej macierzysty miejski odpowiednik Kartuzy, Kartuzka.
W Chyloni na ulicy Kartuskiej mieszka 2298 mieszkańców, co stanowi 8 % wszystkich mieszkańców dzielnicy.
Autor: Mariusz Zaborowski
Artykuł opublikowany pierwotnie w gazecie dzielnicowej „Przegląd Chyloński”. Uprzejmie dziękuję autorowi za wyrażenie zgody na jego publikację na niniejszej stronie.
