Cisowa na mapach z 1913, 1915 i 1940 roku

0
2333
gdynia portal historia gdyni stare zdjecia gdyni 64
gdynia portal historia gdyni stare zdjecia gdyni 64
Poniżej znajdują się fragmenty niemieckich map przedstawiających Cisową i najbliższe okolice (w roku 1913 i 1915 jako samodzielną wieś, a w 1940 roku jako dzielnicę Gdyni).
Mapa okolic Cisowej z 1913 roku. [źródło: www.mapy.eksploracja.pl]
Na mapie wieś Cisowa widnieje jako Ciessau. Widać, że zabudowania skupiały się wokół miejsca, w którym Szosa Gdańska (dziś ulica Chylońska) przecina Cisowską Strugę. Tam znajdowały się budynki rzemieślnicze oraz karczma. Drugim skupiskiem zabudowy były okolice folwarku przy ulicy Chylońskiej na wysokości ulicy dzisiejszej Zbożowej.
Na obrzeżach wsi znajduje się cegielnia (oznaczona jako „Zgl.”) oraz leśnictwo (oznaczone jako „F.”). Jest też posterunek kolejowy przy dzisiejszym przejeździe na ulicy Piaskowej. Zaznaczono szczyt Długiej Góry (wtedy Langer Berg) oraz nazwano drogę leśną biegnącą u jej stóp jako Panzer Strasse (co można tłumaczyć jako ulicę Zbrojną). Zastanawia mnie samotna stodoła (oznaczona jako „Sch.”) stojąca po środku torfowisk, na północ od wsi.
Od zachodu wieś sąsiaduje z niewielkim przysiółkiem Kramptz (po polsku Krępiec), od północnego zachodu z folwarkiem Johannisdorf (dzisiaj Janowo), od północy jest otoczona łąkami i torfowiskami, od wschodu graniczy z Chylonią (a dokładniej jej niewielką kolonią wokół stacji kolejowej), a na południu opiera się o strome zbocze Długiej Góry, za którą znajdują się nieliczne zabudowania zwane Pustkoroic (dzisiaj Pustki Cisowskie).
Mapa okolic Cisowej z 1915 roku. [źródło: www.mapy.eksploracja.pl]
Ta mapa nie wnosi właściwie nic nowego poza przyjemniejszą w odbiorze formą i inną pisownią nazwy wsi. Tym razem jest to Ziessau.
Mapa okolic Cisowej z 1940 roku. [źródło: www.mapy.eksploracja.pl]
Powyższa mapa pochodzi już z „miejskich” czasów, gdy Cisowa (tym razem jako Zissau) była już dzielnicą Gdyni (wtedy hitlerowskiego Gotenhafen). Widać już zdecydowanie bardziej zwartą zabudowę, szczególnie w rejonie ulicy Owsianej praz pomiędzy ulicą Chylońską a torami. Pojawiają się też zabudowania w okolicach dzisiejszego Osiedla Sibeliusa.
Autor: Paweł Różyński
W powyższym wpisie wykorzystano fragmenty map ze zbiorów serwisu Archiwalne Mapy Pomorza Gdańskiego. Serdecznie dziękuję Kazikowi Niecikowskiemu za zgodę na ich przetwarzanie i publikację.