Gdyńskie rzeki

W Gdyni istnieje obecnie sześć widocznych cieków wodnych: Rzeka Kacza, Potok Kolibkowski, Swelina, Chylonka (Potok Chyloński), Potok Cisowski (Cisówka, Struga Cisowska), Potok Źródła Marii. W przeszłości widoczne były jeszcze: Potok Obłużański i Potok Wiczliński. Dziś ten drugi jest zasilany tylko po większych opadach deszczu.

Rzeka Kacza to największy ciek wodny na terenie Gdyni. Ma 15 kilometrów długości, zaś jej zlewnia obejmuje ponad 50 km kw. Do morza uchodzi w Orłowie, nieco na północ od tamtejszego mola. Ze względu na obecność terenów rolniczych w jej górnym biegu (Wiczlino, Dąbrowa) charakteryzuje się dość dużym zanieczyszczeniem wód. Skutkuje to zakazem kąpieli morskich w kilkuset metrowym pasie po obu stronach jej ujścia.

Rzeka posiada kilka dopływów, z których największy to Potok Źródła Marii. Ma około 2 kilometry długości i wpada do Kaczej w rezerwacie przyrody „Kacze Łęgi”.

17 maja 1937 roku doszło do rekordowego wezbrania rzeki w wyniku intensywnych opadów deszczu. Jej przepływ oszacowano wtedy na około 111 m sześciennych na sekundę. Spowodowało to znaczne uszkodzenia mienia – drug, mostów i budynków znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki.

W czasach historycznych rzeka zapewniała zasilanie młynów oraz źródło wody pitnej dla mieszkańców położonych przy niej wsi.

Rzeka ma 3 km długości, a powierzchnia jej zlewni wynosi nieco ponad 8 km kw. Swoje źródła bierze u podnóża Góry Św. Mikołaja w Chyloni, przepływa przez teren dzielnicy Chylonia, a następnie tereny przemysłowe. Jej ujście znajduje się obecnie w okolicach nowego terminalu kontenerowego.

Chylonka, a dokładnie jej piaszczysta dolina w dolnym biegu, bezpośrednio przyczyniła się do decyzji o budowie portu handlowego w Gdyni. Jednak już znacznie wcześniej była źródłem wody pitnej dla wsi Chylonia oraz napędzała dwa tamtejsze młyny. Dzisiaj, po częściowym uregulowaniu, ozdabia Park Kiloński.

Rzeka wypływa z okolic rezerwatu „Cisowa”, na południe od Długiej Góry w Cisowej. Ma 12 km długości, a swoją zlewnią obejmuje teren o powierzchni 32 km kw. Przepływa przez Pustki Cisowskie, Cisową i uchodzi Kanałem Leniwym do starego koryta Zagórskiej Strugi, po czym wraz z wodami z oczyszczalni ścieków w Dębogórzu wpada do Zatoki Gdańskiej w Mechelinkach.

Tak jak Chylonka dla wsi Chylonia, tak i Cisowska Struga dla Cisowej stanowiła źródło słodkiej wody i siły napędzającej miejscowy młyn.

Niewielki strumyk o długości około 3 km i przepływie w granicach 20 litrów na sekundę. Swoją zlewnią obejmuje około 3 km kw. terenu. Uchodzi do Zatoki Gdańskiej nieco na południe od mola w Orłowie.

Niewielki strumyk o długości około 3 km i przepływie w granicach 30 litrów na sekundę. Płynie w dolinie V-kształtnej pośród wzgórz morenowych, co nadaje jej charakter rzeki górskiej. Stanowi dziś naturalną granicę pomiędzy Gdynią a Sopotem.

Bibliografia:

Piekarek-Jankowska H., Dutkowski M.,: Zespół Miejski Gdyni. Gdańsk 1998.

Wagner H.,: O skutkach katastrofalnego opadu pod Gdynią w dniach 16 i 17 maja 1937 r. Przegląd Budowlany, IX, 2, s. 515-518.

Strona internetowa Komunalnego Związku Gmin „Doliny Redy i Chylonki” .