Stanisław Dąbek (ur. 28 marca 1892 w Nisku, zm. 19 września 1939 na Kępie Oksywskiej) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, pośmiertnie awansowany na generała brygady. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 był dowódcą Morskiej Brygady Obrony Narodowej i p.o. dowódcą Lądowej Obrony Wybrzeża.
Służba wojskowa w Austro-Węgrzech
Stanisław Dąbek urodził się 28 marca 1892 w Nisku nad Sanem w rodzinie chłopskiej, jako syn Szczepana i Rozalii. Od 1900 jego rodzina mieszkała w Lubaczowie, gdzie ukończył w 1908 gimnazjum, a następnie ukończył seminarium nauczycielskie w Sokalu. W 1911 podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim i rozpoczął pracę nauczyciela w podlwowskiej Bóbrce. W związku z wybuchem I wojny światowej w 1914 powołano go do służby w piechocie w wojsku austro-węgierskim jako jednoroczny ochotnik, a następnie skierowano do szkoły dla oficerów rezerwy w Baring. Po ukończeniu Szkoły Oficerów Rezerwy otrzymał stopień podporucznika i został wysłany na front. Podczas walk w Karpatach został ciężko ranny. Po rehabilitacji walczył we Włoszech do końca wojny.
Służba wojskowa w Polsce
Pod koniec 1918 zgłosił się do Wojska Polskiego i po weryfikacji otrzymał stopień kapitana w korpusie piechoty. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej. W trakcie działań wojennych otrzymał awans na stopień majora piechoty. Był kolejno dowódcą batalionu piechoty w 14 Pułku Piechoty oraz 8 i 7 Pułku Piechoty Legionów. W 1924 został podpułkownikiem piechoty. Później był zastępcą dowódcy 7 Pułku Piechoty Legionów w Chełmie. Od 1929 do 1930 pełnił funkcję komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. W latach 1930-1937 dowodził 7 Pułkiem Piechoty Legionów, awansując w 1932 na pułkownika piechoty. Następnie objął dowództwo nad 52 Pułkiem Piechoty Strzelców Kresowych w Złoczowie.
W przededniu II wojny światowej pod koniec lipca 1939 został wyznaczony dowódcą Morskiej Brygady Obrony Narodowej i p.o. dowódcą Lądowej Obrony Wybrzeża. Podjął aktywne prace nad umocnieniem pozycji obronnych i wzmocnieniem uzbrojenia podległych mu jednostek. Podczas kampanii wrześniowej dowodził aktywnie całością sił lądowych zgromadzonych wokół Gdyni, organizując wypady zaczepne. Wobec przeważających sił Wehrmachtu i odcięcia wojsk polskich na Wybrzeżu od pozostałej części kraju podjął decyzję o ewakuacji na Kępę Oksywską. Wieczorem 19 września 1939, w obliczu nieuchronnej klęski, odebrał sobie życie strzałem w głowę. Miejsce jego śmierci znajduje się na terenie obecnej 43 Bazy Lotniczej Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej.
W 1964 pośmiertnie awansowano go na generała brygady. Imieniem „Pułkownika Stanisława Dąbka” wyróżniony jest 1 Morski Pułk Strzelców w Gdyni. Nosi je także ulica łącząca północne dzielnice Gdyni Oksywie, Obłuże i Pogórze oraz jedna z głównych ulic Elbląga, natomiast w Babich Dołach znajduje się jego pomnik.
Odznaczenia
- Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Krzyża Grunwaldu II klasy (pośmiertnie)
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Niepodległości
Źródło: Wikipedia