Jan Kamrowski (ur. 11 lipca 1883 roku w Rozentalu koło Starogardu Gdańskiego) – pierwszy polski nauczyciel w Gdyni. Przybył z rodzinnych stron w 1910 roku na miejsce ówczesnego, znienawidzonego przez lokalną ludność za wybitnie antypolską postawę, kierownika katolickiej szkoły – niejakiego Belowskiego. Bardzo szybko zyskał sympatię miejscowych i mimo dużych ograniczeń nakładanych przez pruskie władze, krzewił polskość i kultywował kaszubską tradycję.
 |
| Budynek, w którym mieściła się pierwsza szkoła we wsi Gdynia – zdjęcie z początku XX wieku. [autor zdjęcia nieznany] |
Po odzyskaniu niepodległości w wyniku ustaleń Traktatu Wersalskiego (1919), skupił wokół siebie grono światłych ludzi, którym bliska była idea polskości Kaszub. Często gościł u siebie Antoniego Abrahama, księdza Rybkę, Jana Radtke. Jego dom stał się także miejscem spotkań ludzi kultury, którzy odwiedzali Gdynię w poszukiwaniu natchnienia – Stefan Żeromski, Feliks Nowowiejski, Maria Dąbrowska, Władysław Orkan, Wacław Sieroszewski. Kamrowski, jako przedstawiciel lokalnej inteligencji, pełnił często rolę ich przewodnika po regionie.
Wraz z rozwojem Gdyni, znacznie wzrosły potrzeby oświatowe społeczności. Kamrowski zaangażował się w zbiórkę środków na budowę nowej szkoły. Dzięki ofiarności ludzi z całej Polski (m.in. letników odwiedzających Gdynię), w 1928 roku ukończono budowę i otwarto dla uczniów nową szkołę (dziś Szkoła Podstawowa nr 1 przy ul. 10 Lutego). Został jej pierwszym dyrektorem i pełnił tę funkcję do wybuchu II Wojny Światowej.
 |
| Szkoła Podstawowa nr 1 – lata 30. [autor zdjęcia nieznany] |
Jednocześnie dalej działał na rzecz rozwoju oświaty w całym mieście. Przyczynił się do otwarcia kolejnych szkół powszechnych w centrum Gdyni, jak i w przyłączanych do Gdyni nowych dzielnicach. Jan Kamrowski aktywnie wspierał także pozaszkolną aktywność młodzieży. Stworzył przy swojej szkole Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Umożliwił jednemu ze swoich nauczycieli, Lucjanowi Cylkowskiemu, sformowanie I Gdyńskiej Drużyny Harcerzy.
W trakcie wojny usunięty ze szkoły przez okupanta. Pracował jako pracownik fizyczny, zanim w 1941 roku został wywieziony na roboty przymusowe do Estonii i Litwy. Wrócił schorowany do Gdyni w 1943 roku. Tuż po wyzwoleniu na krótko podjął ponownie pracę jako kierownik w szkole przy ul. 10 Lutego, ale szybko został zdegradowany do roli zwykłego nauczyciela w Szkole Powszechnej nr 19, a następnie Szkole Powszechnej nr 21.
Zmarł w dniu rozpoczęcia roku szkolnego 1956 roku. Jest pochowany na cmentarzu witomińskim.
Autor: Paweł Różyński
Bibliografia:
Roczniki Gdyńskie
Obertyński E.: Saga rodów gdyńskich, Gdańsk 2004.
Sokołowska M.: Encyklopedia Gdyni. Gdynia 2006.
